الگوهای مکتبی، الگوی همه جانبه امت برای راه یابی به کمال و خودسازی و بندگی اند.
حسن بن علی علیه
السلام نیز از این اسوههای کامل و الگوهای همه جانبه برای زندگی فردی و اجتماعی و روش‌های اخلاقی، عبادی و سیاسی
است.
در عصر بازسازی ایمانی
و فرهنگی، توجه به ابعاد الگویی امام حسین علیه السلام ضروری است. آن حضرت، تنها در کربلا و در زمین حماسه و جهاد شهادت، الگوی ما نیست،
بلکه در
عرصههای معنوی،
اخلاقی، معاشرت، ادب و بزرگواری، تهجد و شب زنده داری، سخاوت و جوانمردی، انس با قرآن و تکریم انسان در یک کلمه،
در «سبک زندگی اسلامی» برای ما الگو و معیار است. در این نوشته با گوشه هایی از سیره حسینی و رهنمودهای او که ما را با حیات طیبه دینی آشنا میسازد، آشنا
میشویم:
1. خداباوری و ایمان
عقیده به خدا و باور داشتن
«مبدأ و معاد»، کلمه نخست بیداری و مسلمانی است.
حسین بن علی علیهما السلام
زندگی را بر پایه خدامحوری قرار داده بود و خدا را صادق و رازق و شاهد و عادل
میدانست و همه کارهایش را برای رضای او انجام میداد و حتی اگر خونش را نثار میکرد و
شهادت طلب بود، برای خدا بود و در آخرین لحظات حیات هم در گودی قتلگاه، نجوای
عاشقانه اش با معبود، «الهی رضی بقضاءک، لا معبود سواک» بود. و در طول سفر کربلا، بارها با
تکیه بر «انا لله و انا الیه
راجعون» از اویی و به سوی اویی را مطرح کرد. وقتی هم
اوضاع نابسامان کوفه و تجمع کوفیان برای جنگ با او را مطرح میکردند، میفرمود: «حسبی الله و نعم الوکیل»1 و تکیه گاهش فقط خدا بود.
بر اساس همین باور بود که
عشق به خدا داشت و مناجات او را دوست میداشت و شب عاشورا را مهلت گرفت تا به تهجد و
تلاوت و انس با خدا و قرآن بپردازد و در اوج نبرد عاشورا، به «نماز ظهر
عاشورا» پرداخت. از این رو، من و تو هنگام زیارت آن امام شهید، چنین گواهی میدهیم: «اشهد انّک قد اقمت الصلاه...».2
2. آزادگی و عزت
خداوند، بندگان را آزاد
آفریده و آنان را آزاد از قید و بندهای ظالمانة بشری میپسندد.
خدا عزیز است و برای پیامبر
و اهل ایمان هم عزت را میپسندد «و الله العزه و لرسوله و للمؤمنین»3
عزت و آزادگی به آن است که
انسان، کرامت و شرافت خویش را بشناسد و تن به پستی و ذلت و حقارت ندهد، ظلم ار
نپذیرد، به پستی گناه آلوده نشود و اسیر دنیا نگردد. حفظ این جایگاه، مجاهدتهایی را
میطلبد و گاهی باید جان داد، تا عزت و آزادگی را حفظ کرد.
امام حسین علیه السلام
میفرمود: «موت فی عزٍ خیرٌ فی ذَلٍّ»4؛ مرگ با عزت، بهتر از زندگی ذلیلانه است.
بر ما گمان بندگی زور برده
اند
ای مرگ، همتی که نخواهیم این
قیود
صحنة کربلا، جلوه ای از
آزادگی بود. آن حضرت را میان دو امر مخیر کرده بودند: یا مرگ و کشته شدن، یا ذلت و
تسلیم. او مرگ با افتخار را پذیرفت و به استقبال شمشیرها رفت و با شعار «هیهات منا الذله» خط بطلانی بر زندگی حقیرانه و مذلتبار کشید.
او به سپاه دشمن هم که
رفتارهای ناجوانمردانه داشتند، فرمود: اگر دین ندارید و از روز قیامت نمی ترسید، در
دنیایتان آزاد مرد باشید: «فکونوا احراراً فی دنیاکم»5
گر شما را به جهان دینی و
آیینی نیست
لااقل مردم آزاده به دنیا
باشید
این گونه است که حریت و عزت،
از شاخصههای «زندگی حسینی» و «حیات عاشورایی» به شمار میرود.
3. شجاعت و حماسه
داشتن دلی استوار در برخورد
با سختیها و نترسیدن از مشکلات و مرگ و دشمن در مبارزات و مرگ و دشمن در
مبارزات، جلوهای از «شجاعت» است. ریشه حماسه آفرینیهای «میدانی»، شهامت و شجاعت
«روحی و درونی» است.
شکستن ابهت دشمن و به سخره
گرفتن تهدیدهای او از کسانی بر می‌آید که شجاع و غیور و بیباکند و همین خصلت هم
ریشه در ایمان به خدا دارد.
وقتی امام حسین علیه السلام
به سمت کوفه میرفت، کسانی از دگرگون شدن اوضاع کوفه و بی وفایی مردم و بگیر و
ببندهای حاکم کوفه و خطرات آینده میگفتند. اما پاسخ امام این بود که: «لَیسَ شأنی من
یخاف الموت» شأن و موقعیت من، موقعیت کسی نیست که از مرگ بترسد.
و میفرمود که: نه چون
بردگان فرار میکنم و نه تن به ذلت میدهم.
تو اسوه شهامتی، معلم شهادتی
خوشا کسی که پا نهد به مکتب
ولای تو
وفاست وامدار تو، حماسه
یادگار تو
حیات دین ز خون تو، خداست
خون بهای تو7
خصلت شجاعت، در همه بنی هاشم
بود. در خطابه حماسی امام سجاد در مجلس یزید، که لرزه بر حکومت او انداخت، از جمله
به این صفت اشاره داشت که به ما خاندان، علم و حلم و بخشندگی و شجاعت عطا شده است (اعطنا العلم و الحلم و
السماحه و الشجاعه).8
حسین بن علی علیه السلام در
سخت ترین حالات در روز عاشورا هم روحیه خود را نباخت و استوار و سرافراز ماند. برخی
از شاهدان صحنه اعتراف کرده اند که ما هرگز کسی را که فرزندان و خویشان و یارانش
کشته شوند و خودش همچنان پابرجا و نستوه و با جرأت و شهامت ایستاده باشد، همچون
حسین ندیده ایم.9
شجاعت حسینی نیز، درسی است
که پیروان او باید از او بیاموزند و عاشورای او را سرلوحة زندگی قرار دهند.
حضرت امام درباره این حماسه فرمود: «ماه محرم، ماه حماسه و شجاعت و فداکاری آغاز شد،
ماهی که خون بر شمشیر پیروز شد...».10
آخرین مطالب
یکی از
بهترین بهره هایی که از قیام اباعبدا...(ع) می شود برداشت کرد؛ الگو گیری از این
قیام برای ایجاد نظامات اجتماعی می باشد. آنقدر خون اباعبدا... جوشش دارد که
بهترین ذخیره برای قیام آخرین حجت الهی است. ما با قدرت خون امام حسین (ع) می
توانیم قالب تمدن شیعه را در دنیا ایجاد کنیم. کمتر از این نباید از خون
اباعبدا... انتظار داشت. ما می توانیم با بهره گیری از پیام ها و درس ها و عبرت
های عاشورا نظامات اجتماعی زندگی خودمان را ایجاد کنیم و الگوی تمام صحنه های
زندگی خودمان را از ایشان بگیریم. از نظامات خانوادگی گرفته تا نظامات تربیتی،
مدیریتی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی. هر چیزی که شأنی برای انسان و اجتماع داشته
باشد را می شود با بهره گیری از قیام امام حسین، ساختارش را ایجاد کرد؛ البته این
حرف صرفاً و فعلاً هنوز در مرحله ادعا است هر چند تا حدی مجاهدت هایی شده است، اما
هنوز خیلی با قله نهایی فاصله داریم.
بهترین کرسی نظریه پردازی –
در تمام زمینه ها- منبر اباعبدا... الحسین است. مثالی را مطرح می کنیم: جایگاه
نشاط در زندگی چیست؟ از قیام امام حسین چقدر می شود درس نشاط گرفت؟ این عنوان می
تواند موضوعی باشد برای تحقیق و پایان نامه های رشته های علوم تربیتی.
نشاط موضوعیت دارد نه شادی
فرق نشاط و شادی در زندگی چیست؟ آیا آن چیزی که در اسلام موضوعیت دارد شادی است یا
نشاط؟ اگر بتوانیم این را متوجه بشویم؛ بخش عظیمی از تمدن غرب را زیر سوال برده
ایم. آنها خودشان را می کُشند که برای انسان ها شادی ایجاد کنند. فکر می کنند
گمشده انسان، شادی است. انواع و اقسام کارها را برای اینکه شادی ایجاد کنند، انجام
می دهند. برنامه تلویزیونی پخش می کنند، بچه ای راه می رود یک دفعه صورتش به دیوار
می خورد و همه می خندند! نمی دانند چه کار کنند که مردم را شاد کنند.
هر روز موسیقی جدید می سازند که انسان ها را شاد کنند! هر روز فیلم های جدید، هر
روز یک نوع موادِ مخدر جدید و ... نمی دانند چکار کنند؟ اما با وجود همه این کارهایشان،
باز هم غم و غصه مردم را فرا می گیرد.
بنابراین شادی موضوعیت ندارد بلکه نشاط موضوعیت دارد. رابطه نشاط و شادی عموم و
خصوص من وجه است. نشاط در مجلس اباعبدا... هم حاصل می شود؛ از کسی که در هیات شرکت
کرده بپرسید چه حسی دارد؟ می گوید احساس "وجدی" به من دست داده، شاد
نیستم، از غصه اباعبدا... ناراحتم ولی دلم هم نگرفته و کسل نیستم.
اگر خدا و اهل بیت به ما می گویند گناه نکنید به این خاطر است که ما باچیزی که
نشاط را می گیرد مانوس نشویم و آن لذت ظاهری و موقت ما را فریب ندهد. کسی که در
زندگی نشاط نداشته باشد می تواند جهادی درس بخواند؟ کسی که در زندگی اش آدم کسلی
است در تدبیر امور دنیایی خودش می تواند موفق باشد؟ وقتی خاطرات جبهه را می
خوانیم، متوجه می شویم مردان با خدا، چقدر نشاط داشتند.
نشاط یاران اباعبدالله
یکی از اصحاب اباعبدا... شب عاشورا شوخی می کرد. به او گفتند الان که وقت شوخی
نیست! جواب داد الان بر بنده یک حالت نشاطی وارد شد فردا جایگاه من در بهشت است.
ببینید این چه مکتبی است؟ می داند که فردا می میرد اما با نشاط است. دین اسلام
برای نشاط خیلی ارزش قائل شده است. در روایت داریم مومنی که کسل است نه دین دارد و
نه آخرت.
چه کار کنیم با نشاط شویم؟ سبک زندگی خود را باید تغییر دهیم. مثلاً کسی که بین
الطلوعین بیدار نباشد دور نشاط را باید خط بکشد. برنامه زندگی ما باید تغییر کند.
بعضی از این دختران بد حجاب که اینقدر به خودشان می رسند و وقت می گذارند، یا همین
پسر ان که خودشان را بزک می کنند، ته دلشان غصه دارند؛ چون نشاط ندارند. اینها
دارند خودشان را با شادی های ظاهری ارضا می کنند. اگر می خواهیم فرهنگ امام حسین
را زیر بنای سبک زندگی خودمان بکنیم بحث نشاط زندگی یکی از آن مولفه ها ست.
بحث اصلی ما پیرامون دو مسئله است:
مسئله اول: می شود نظامات اجتماعی خودمان را با الهام گرفتن از قیام اباعبدا...
الحسین تغییر دهیم که اگر این کار را نکنیم باختیم.
مسئله دوم: باید چه کار کنیم؟
باید جهادی باشیم. روح قیام اباعبدا... جهاد فی سبیل ا... است. باید زندگی خودمان
را در همه عرصه ها جهادی کنیم. جهادی عمل کردن یعنی چه؟ در یک کلمه یعنی از خود
خواهی خارج شدن. از تمام منیات و اعتبارات خود به خاطر اباعبدا... گذشتن.
در جهادی عمل کردن تلاشمان همراه با سختی است اما در راه حسین نباید خسته شد. در
سفر اخیر آقا به خراسان شمالی یکی از بحث های ایشان درباره سبک زندگی این بود که
چرا در ادارات کم کاری است؟ ساعت کاری 8ساعت است اما آمار مفید 2 ساعت! چون جهادی
کار نمی کند. اگر تمام کارمند های محترم جهادی کار کنند مملکت ما گلستان می شود.
بلکه جهان گلستان می شود.
رابطه روضه وجهادی عمل کردن
روضه قاسم بن الحسن شنیدن و جهادی نشدن، عجیب است! کسی در روضه های ابالفضل بزرگ
شود و جهادی نشود، عجیب است! شنیدن این روضه ها انسان را جهادی می کند.
برای جهادی شدن باید ازخودگذشتگی کرد. هر لحظه در امتحان از خود گذشتگی هستیم. هر
لحظه باید در مبارزه با منیت های خود باشیم. مومنی که از ترس حرف و حدیث های
دیگران دست به ابتکار کارهای جهادی و مورد نیاز اجتماع نزند جهادی نیست. بخاطر
اینکه کسی به او توهین نکند وارد کار نمی شود. پس " لا یخافون لومه لائم
"کجاست؟
همه قشنگی انسان در از خودگذشتگی است. هرچه داریم باید برای خدا بدهیم. آن وقت می
توان گفت که به مقام عبودیت رسیدیم. ازخودگذشتگی یعنی تمام توانایی ها، دارایی ها
و زیبایی ها را در راه خدا بدهی.
چرا آمار طلاق می رود بالا؟ یکی از دلایلش این است که زن و مرد خود را فدای زندگی
مشترک نمی کنند. اگر برای خدا معامله کردی، ازدواج کردی، عهد بستی باید پایبندبمانی.
خودت را فدا کنی.
باید خود را قربانی کرد
فلسفه قیام اباعبدا... این است، خودت را برای خدا خرج کردن. آن هایی که باختند
خودشان را برای اباعبدا... خرج نکردند .مهمترین رمز موفقیت شهدا این بود که بازاری
های خوبی بودند. بلد بودند جنسشان را به چه کسی بفروشند. رفتند و گشتند در این
بازار مکاره دنیا دیدند این جنس گران بهای جان خودشان را به غیر از خدا کسی نمی
خرد. الله اشتروا المومنین بانفسهم .
باید خود را قربانی کرد، باید هر چه داریم برای امام حسین بدهیم.، هرچه داریم برای
امام زمان بدهیم، هر چه داریم برای ولی فقیه بدهیم، برای هر کسی که در راه ولی
فقیه هست، خود را باید فدا کرد.
خدا قربانی را از چه کسی قبول می کند؟ انما یتقبل الله من المتقین. خدا فقط از
متقین قربانی قبول می کند. هرچه خدا به تو داده باید با دست خودت آن را فدا کنی.
خودتان را برای قربانی امام حسین آماده کنید. تواضع به خرج دهید."یا ایها
الذین هادوا ان کنتم زعمتم اولیاء ا... فتمنوا الموت ان کنتم صادقین" اگر
راست می گویید خیلی انسان ارزشی هستید فتمنوا الموت. قاسم ابن الحسن خیلی زیبا این
آیه را تفسیر کرد. کاری بکنید که خدا بیشتر شما را دوست داشته باشد که اگر خدا شما
را دوست داشته باشد، مشتری شما می شود. چه کار کنیم که خدا ما را دوست داشته باشد؟
احب ا... من احب الحسین. حسین را بیشتر دوست داشته باشید. در روضه شرکت کردن موجب
ازدیاد محبت به امام حسین می شود. ولی یادتان نرود که امام صادق می فرماید: الحب فرع
المعرفه. محبت نتیجه معرفت است. معرفت خود را نسبت به امام حسین بیشتر کنید.
بازی‌های
خشن رایانه‌ای میان نوجوانان ایرانی همچنان پرطرفدارند
هزار نوع بازی رایانه‌ای وجود دارد؛ بازی‌هایی که در آن باید از کوه‌ها و صخره‌ها
گذشت، بازی‌هایی که باید در آنها کیک پخت و رستورانی را مدیریت کرد، بازی‌هایی
برای برنده شدن در یک مسابقه فوتبال و پذیرش نقش آدم‌های مشهور. خیلی از بازی‌ها
مفیدند؛ می‌شود در آنها شهری را مدیریت کرد، یک مزرعه‌دار حرفه‌ای بود و محاسبات
دقیق ریاضی انجام داد. اما راستش را بخواهید انگار این همه بازی جذاب و سازنده
چندان طرفدار ندارند و به‌جای آنها بچه‌ها ترجیح می‌دهند بکشند، ویران کنند و از
بین ببرند. آنها می‌خواهند قهرمان خشن‌ترین رقابت‌ها باشند، مسابقه‌هایی برای
پیروز شدن، اما به هر قیمتی.
بعضی بازی‌های رایانه‌ای در خلوت اتاق بچه‌ها، جنایتکاران کوچک می‌پرورند.
این توقع که بازی‌های رایانه‌ای را از زندگی بچه‌های امروز حذف کنیم، توقعی
غیرمنطقی است. گستردگی و فراگیری این بازی‌ها آنقدر زیاد است که دیگر باید آنها
را جزئی از زندگی نسل امروز به حساب آورد و جذابیتشان چندان است که حتی بزرگ‌ترها
هم درگیر آنها هستند. اما هیچ ناظر کنجکاوی نیست که با دیدن صحنه‌های خشن بعضی از
این بازی‌ها به این فکر نیفتد که واقعا اثر آنها بر ذهن و روان بچه‌ها چه خواهد
بود؟
بازی‌های اولیه رایانه‌ای بیشتر جنگ‌های فضایی بودند اما امروزه سلاح‌های طراحی
شده در بازی‌ها، مرگبار و بی‌رحمانه‌تر عمل می‌کنند و عبور به مراحل بالاتر هر روز
سخت‌تر می‌شود. بازی‌کننده از ابتدای بازی باید بکشد، آن هم بی‌ترحم، تا بتواند به
مراحل بعدی راه یابد. کشتن مهمترین و اولیه‌ترین راه کسب امتیاز در اغلب بازی‌های
رایانه‌ای است. صداگذاری پیچیده و خشن روی این بازی‌های خشونت‌بار، دهشتناکی و قبح
قضیه را کم می‌کنند و سبب ایجاد تغییراتی در روح و روان کاربران می‌شوند.
دیدن صحنه‌های بسیار خشن، اثر اجتناب‌ناپذیر خود را بر نوجوانانی که از این مراحل
عبور می‌کنند می‌گذارد. به همین دلیل است که تاکنون محققان بسیاری درباره این
موضوع پژوهش کرده‌اند و نتیجه تحقیقات آنها با تفاوت‌هایی غالبا مشابه بوده است.
نمونه‌اش نتیجه تحقیقات یک گروه فوق دکتری در دانشگاه شهید بهشتی است که نشان داد
45 درصد کودکان و نوجوانان ایرانی به بازی‌های خشن رایانه‌ای علاقه‌مندند و 60
درصد آنها به بازی‌های مسابقه‌ای علاقه دارند. دکتر ابهری یکی از اعضای این گروه
تحقیقاتی درباره نتایج این پژوهش اعلام کرده که تماشای فیلم‌های خشن و همچنین بازی‌های
رایانه‌ای خشونت‌آمیز همراه با صحنه‌های تیراندازی و کشتار باعث بروز «سندرم دنیای
خبیث» در افراد 4 تا 18 ساله می‌شود. افراد مبتلا به این ناهنجاری در مقابل دیدن
خون یا خونریزی بی‌تفاوت می‌شوند و حتی از آن لذت می‌برند.
دانشمندان خارجی هم دریافته‌اند که احتمال دست زدن به رفتارهای پرخطر مانند مصرف
مشروبات الکلی و... پس از انجام بازی‌های خشن رایانه‌ای و ویدئویی در نوجوانان افزایش
می‌یابد.
کارشناسان با توجه به استفاده وسیع کودکان ایرانی از بازی‌های رایانه‌ای که در آن
انواع و اقسام روش‌ها و ابزارهای استفاده از خشونت به کودکان آموزش داده می‌شود،
نسبت به استقبال وسیع بچه‌های ایرانی از این بازی‌ها بارها هشدار داده‌اند.
تقلید خشونت
در بیشتر برنامه‌های رایانه‌ای خشونت بدون جزا باقی می‌ماند. این مساله ناخودآگاه
کودکان را از آثار منفی و عواقب آن بی‌اطلاع نگه می‌دارد و آنها را به سوی خشونت
بیشتر سوق می‌دهد .بازی‌های خشن را می‌توان در 4 دسته خشونت ورزش‌های رزمی،
اجتماعی، تاریخی و خشونت برای خشونت تقسیم‌بندی کرد. در این بازی‌ها خشونت صرفا به
منزله روش و راه مقابله با تمام مشکلات قلمداد می‌شود و این نوع بازی‌ها به صورت
عملی توانایی و قابلیت الگوسازی و تقلید را در میان کودکان فراهم می‌آورد. برخی
بازی‌ها که در آن صحنه‌های فجیعی از کشتار و خونریزی در معرض دید کودکان قرار می‌گیرد،
در برخی کشورهای جهان از جمله انگلیس به دلیل الگو گرفتن چند نوجوان و بروز جنایت
توسط آنها با استفاده از روش‌های این بازی‌ها، ممنوع شده است.
دکتر فرزاد فروتن، روان‌شناس می گوید: شرایط زندگی امروز به هر حال خشن‌تر از دوران
گذشته است. در گذشته دست کم در محیط اجتماعی کمتر صحنه‌های خشن دیده می‌شد. امروز
فضا خشن‌تر است و این بازی‌ها باعث می‌شود بچه‌ها این خشونت را با خودشان بیرون
بیاورند و در روابط خودشان با دیگران استفاده کنند. به همین دلیل است که می‌بینیم
بچه‌ها در مواجهه با هر اتفاق ساده‌ای دست به رفتارهای خشنی می‌زنند که اصلا با آن
اتفاق همخوانی ندارد.»
خشونت بی‌محاکمه
تحقیقات نشان داده، یک بازی رایانه‌ای با صحنه‌های خشن، ترسناک یا شهوت‌انگیز،
بسیار بیش از یک فیلم سینمایی بر کودکان و نوجوانان تاثیر منفی می‌گذارد. فیلم
سینمایی نهایتا در 120 دقیقه پایان می‌یابد و مخاطب تنها یک تماشاگر به حساب می‌آید،
اما در بازی‌های رایانه‌ای، کودکان عضو فعال و اصلی‌ترین عامل خشونت به حساب می‌روند.
ممکن است کودکان و نوجوانان هفته‌ها درگیر یک بازی خشن برای تمام کردن آن باشند.
آنها برای طی کردن مراحل بازی، مجبورند دست به هر کار خلاف اخلاقی بزنند. این
مساله بعلاوه پیشرفت گرافیکی این بازی‌ها هر پدر و مادری را نگران می‌کند. در حال
حاضر، بازی‌های دو بعدی از مد افتاده‌اند و بازی‌های سه بعدی نیز باعث می‌شوند
بازی‌کننده در بازی بیشتر غرق شود و در دنیایی مجازی فرو رود. این مسائل باعث می‌شود
مرز دنیای واقعی و مجازی برای کودک چندان مشخص نباشد.
نوجوانان در این بازی‌ها هم مثل بازی‌های دیگر دنبال قهرمان می‌گردند. با توجه به
ویژگی‌های خاصی که شخصیت‌های این بازی‌ها دارند و با توجه به توانایی‌های
محیرالعقول آنان بچه‌ها هم دوست دارند چنین توانایی‌هایی پیدا کند. اما چون در
جهان واقعی رسیدن به چنین توانایی‌هایی تقریبا ناممکن است، بنابراین در بچه‌ها
ایجاد سرخوردگی می‌کند و اعتماد به نفس‌شان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گزینش بازی‌ها و نظارت بر زمان بازی بچه‌ها نقش مهمی در کم کردن اثر بازی‌های خشن
دارد.
استفاده از بازی‌های رایانه‌ای در بیشتر از 2 یا 3 بخش 30 دقیقه‌ای نمی‌تواند
کار صحیحی باشد و استفاده طولانی‌تر می‌تواند منجر به عوارضی مختلف از جمله در
سیستم عصبی شود. نقش مسوولان و هنرمندان خلاق عرصه کودک و نوجوان را نباید از یاد
برد. مسوولان باید نسبت به توزیع و فروش بازی‌ها نظارت شدیدی را اعمال کنند که در
حال حاضر چنین چیزی دیده نمی‌شود. از سوی دیگر طراحان بازی‌های رایانه‌ای در داخل
کشور باید با برنامه‌ریزی دقیق‌تر نسبت به تولید بازی‌های مفید سرعت عمل بیشتری به
خرج دهند.
حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی
درپی فاجعه مصیبت بار امروز در منا که در آن جمع کثیری از میهمانان الهی جان خود
را از دست دادند با صدور پیامی ضمن ابراز همدردی با مصیبت دیدگان این حادثه
اندهبار و تسلیت به بازماندگان آنان تأکید کردند: دولت سعودی موظف است مسئولیت
سنگین خود را در این حادثه تلخ پذیرفته و به لوازم و قاعده ی حق و انصاف عمل کند،
ضمن اینکه مدیریت غلط و اقدامات ناشایسته ای که عامل این فاجعه بوده است نیز نباید
از نظر دور بماند.
ایشان همچنین در کشور
سه روز عزای عمومی اعلام کردند.
متن پیام رهبر معظم
انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
فاجعه‌ی مصیبت‌بار امروز در منا که در آن جمع کثیری از ضیوف‌الرحمان
و مومنانِ مهاجر الی‌الله از کشورهای گوناگون، اندوهی بزرگ در جهان اسلام پدید
آورده و عید آنان را عزا کرده است. در میهن عزیز ما نیز دهها خانواده که مشتاقانه
در انتظار عزیزان حج‌گزار خود بودند، اکنون به عزای آنان نشسته‌اند. اینجانب با
قلبی سرشار از غم و همدردی با مصیبت‌دیدگان، این حادثه اندوهبار را به روح مطهر
حضرت رسول اعظم (صلی الله علیه و آله) و به ساحت مقدس ولی الله الاعظم حضرت صاحب‌الزمان
(اروحنا فداه) که صاحب‌عزای اصلی است، و به همه بازماندگان و عزاداران در سراسر
جهان اسلام به ویژه در ایران عزیز تسلیت عرض میکنم و رحمت خاصه خداوند غفور و
رحیم و شکور را برای این میهمانان گرامیش و شفای عاجل آسیب‌دیدگان و مجروحان را از
درگاه عطوفتش مسألت می‌نمایم و یادآور می‌شوم:
۱. مسئولان نمایندگی اینجانب و سازمان حج تلاش طاقت‌فرسای خود در
شناسایی جان‌باختگان و معالجه مجروحان و اعزام به کشور و خبررسانی سریع را که
سراسر امروز بدان مشغول بودند همچنان ادامه دهند و همه کسانی که توانایی دارند به
آنان کمک کنند.
۲. هر گونه کمک ممکن را به حجاج دیگر کشورها نیز تعمیم دهند و حق
برادری اسلامی را به انجام رسانند.
۳. دولت سعودی موظف است مسئولیت سنگین خود را در این حادثه‌ی تلخ
پذیرفته و به لوازم آن به قاعده‌ی حق و انصاف عمل کند. مدیریت غلط و اقدامات
ناشایسته که عامل این فاجعه بوده نباید از نظر دور بماند.
۴. جان‌باختگان این حادثه انشاالله مشمول این کلام نورانی قرآن‌اند
که: «و من یخرج من بیته مهاجرا الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقد وقع اجره علی
الله» این برای بازماندگان، تسلای بزرگی است. آنان پس از طواف و سعی و پس از ساعات
پربرکت عرفات و مشعر و در حال انجام مناسک حج به دیدار معبود شتافته‌اند، و
انشاالله مورد لطف و رحمت ویژه احدیتند. اینجانب با تسلیت دوباره به عزادارن، سه
روز عزای عمومی در کشور اعلام میکنم.
والسلام علی عباد الله الصالحین
سید علی خامنه‌ای
1394/07/02